Hal Tercemeleri
a
- A’RÂBÎ PÂŞAMısrda millî cebhe reîsi idi. İngilizlerin zulmüne karşı mücâdele etdi. 1329 [m. 1911]de vefât etdi.
- ABBÂS“radıyallahü anh”: Abdülmuttalibin en küçük oğludur. Resûlullahın amcasıdır. Üç yaş büyükdür. Bedr gazâsında düşman askeri arasında idi. Müslimânların eline esîr düşdü. Kendisi(...)
- ABDUHMuhammed Abduh, islâm âlimlerinin büyüklüğünü, üstünlüklerini anlıyamıyan bir din adamıdır. Kâhire mason locası reîsi olan Cemâleddîn-i Efgânînin (din adamı perdesi altında islâmı(...)
- ABDÜ-MENÂFResûlullahın ikinci dedesi olan Hâşim, Abdü-Şems, Muttalib ve Nevfelin babaları ve Kusayyin oğludur. İsmi Mugîredir. Menâf, Kureyş ve Huzeyl kabîlelerinin bir putu idi. Abd-üd-dâr(...)
- ABDÜL EHAD“rahmetullahi teâlâ aleyh”: İmâm-ı Rabbânînin babasıdır. [927] de tevellüd etdi. Genç iken, Hindistânın büyük Evliyâsından olan Abdülkuddüs “kuddise sirruh” hazretlerinin(...)
- ABDÜL’AZÎM-İ MÜNZIRΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Hâfız Abdül’azîm-i Münzirî Kayrivânî, Mısrlıdır. Şâfi’î mezhebindendir. 581 [m. 1185] de tevellüd, 656 [m. 1258] de vefât etdi. (Ettergîb vetterhîb)(...)
- ABDÜL’AZÎZ BİN SÜ’ÛDSü’ûd oğullarından iki Abdül’azîz vardır. Birincisi Abdül’azîz bin Muhammed bin Sü’ûd olup, 1134 [m. 1721] de tevellüd, 1217 [m. 1803] de Der’ıyye câmi’inde bir şî’î tarafından(...)
- ABDÜL’AZÎZ HÂNOsmânlı pâdişâhlarının otuzikincisi ve islâm halîfelerinin doksanyedincisidir. Sultân ikinci Mahmûdun ikinci oğludur. 1245 [m. 1830] de tevellüd edip, 25 Hazîran 1277 [m. 1861] de(...)
- ABDÜL’AZÎZ-İ DEHLEVÎ1- “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Abdül’azîz bin Hamîdeddîn-i Dehlevî, 741 [m. 1340] senesinde Hindistânda vefât etdi. Fârisî (Umdet-ül-islâm) kitâbı çok kıymetlidir. m.1989 da,(...)
- ABDÜLBEHÂ ABBÂSBehâullahın büyük oğludur. Bu da zındık idi. Sultân Hamîd hân, hal’ oluncaya kadar Akkada habs edildi. Hayfaya yerleşdi. Mısr, Avrupa ve Amerikaya giderek Behâîliği yaydı. 1339(...)
- ABDÜLFETTÂH-I BAGDÂDÎ AKRΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Hâlid-i Bağdâdînin talebelerindendir. Senelerce İstanbul halkını irşâd etdi. Binikiyüzseksenbir 1281 [m. 1865] Muharrem ayının dokuzuncu Cum’a günü(...)
- ABDÜLGANÎ NABLÜSΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası İsmâ’îl Nablüsîdir. 1050 [m. 1640] de Şâmda tevellüd, 1143 [m. 1731] de vefât etdi. Şâmdadır.Fıkh, tefsîr ve hadîs ilmlerinde ve tesavvufda çok(...)
- ABDÜLHAK-I DEHLEVΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Seyfeddîndir. Hindistânın büyük âlimlerindendir. 958 [m. 1551] de tevellüd, 1052 [m. 1642] de vefât etdi. Muhammed Bâkî-billahın(...)
- ABDÜLHAK-I SÜCÂDIL SERHENDΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed Ma’sûm-i Fârûkînin yetişdirdiği büyüklerdendir. Urvet-ül-vüskâ Muhammed Ma’sûmu gasl etdi. Fârisî (Şerh-ı Vikâye) ve (Mesâil-i şerh-ı Vikâye)(...)
- ABDÜLHAKÎM EFENDİ“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Zâhir ve bâtın ilmlerinde kâmil ve dört mezhebin de fıkh bilgilerinde mâhir, veliy-yi kâmil idi. Rûh bilgilerinin mütehassısı idi. Binikiyüzseksenbir(...)
- ABDÜLHAKÎM-İ SİYALKÛTΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin sınıf arkadaşı idi. Hocaları mevlânâ Kemâleddîn-i Kişmîrî idi. Babası Şemseddîn Muhammeddir. 1067 [m. 1656] senesinde,(...)
- ABDÜLHÂLIK-I GONCDÜVÂNΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Vilâyet yolunun rehberlerindendir. İslâm âlimlerinin büyüklerindendir. Buhârâda Goncdüvân köyünde tevellüd ve 575 [m. 1180] de orada vefât etdi.(...)
- ABDÜLHAMÎD HÂN-I“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Osmânlı pâdişâhlarının yirmiyedincisi ve islâm halîfelerinin doksanikincisidir. Sultân üçüncü Ahmedin oğlu, sultân dördüncü Mustafâ ile, sultân ikinci(...)
- ABDÜLHAMÎD HÂN-II“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Osmânlı pâdişâhlarının otuzdördüncüsü ve islâm halîfelerinin doksandokuzuncusudur. Sultân Abdülmecîd hânın ikinci oğludur. 21 Eylül 1258 [m. 1842] de(...)
- ABDÜLHAYY“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hindistânda Safâ şehrindendir. İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin sohbetinde yıllarca bulundu. Çok feyzlere kavuşdu. Muhammed Ma’sûm hazretlerinin emrleri(...)
- ABDÜLKÂDIR-İ GEYLÂNΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhyiddîn Ebû Muhammed bin Ebû Sâlih Mûsâ Cengî dost, Îrânın Geylân şehrinde, 471 [m. 1078] de tevellüd, 561 [m. 1166] de Bağdâdda vefât etdi. Babası(...)
- ABDÜLKERÎM“radıyallahü anh”: Eshâb-ı kirâmdandır. Mu’âviye “radıyallahü anh”ın İstanbulu feth etmek için, gönderdiği askerler arasında iken hastalanarak, Akyazı ile Pazarköy arasında vefât(...)
- ABDÜLKERÎM-İ RÂFI’Γrahmetullahi teâlâ aleyh”: “Babası Muhammeddir. 623 [m. 1226] de Kazvinde vefât etdi. Şâfi’î âlimlerindendir. (Muharrer) adındaki fıkh kitâbı meşhûrdur. Bunu birçok âlimler şerh(...)
- ABDÜLKUDDÜSBabası Abdüllahdır. Muhammed bin Muhammed Ârif Çeştînin ve Derviş Muhammed Sühreverdînin halîfesi, imâm-ı Rabbânînin babası Abdül-Ehad hazretlerinin üstâdı idi. Çok kitâbı vardır.(...)
- ABDÜLLAH“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Resûlullahın Hadîce-tül-kübrâdan olan son çocuğudur. Nübüvvetden sonra tevellüd edip, memede iken vefât etdi. Tayyib ve Tâhir de denilir. Abdüllah(...)
- ABDÜLLAH AGA“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Üçüncü Murâd hânın bostancı başıdır. 1000 [m. 1591] de Kısıklı câmi’ini yapdırdı. Beğlerbeğinde ıstavroz câmi’i ve Langada da bir câmi’i vardır. Kabri(...)
- ABDÜLLAH BİN ABDÜLMUTTALİB“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed aleyhisselâmın mubârek babasıdır. Babasının onuncu oğludur. Onsekiz veyâ yirmibeş yaşında iken, hazret-i Âmine ile evlendi. Birkaç ay sonra,(...)
- ABDÜLLAH BİN CAHŞ“radıyallahü anh”: Resûlullahın halası Ümeyme ile Cahşın oğludur. Zevcât-ı tâhirâtdan Zeyneb binti Cahşın kardeşidir. Habeşe iki kerre hicret etdi. Birkaç kerre ordu kumandanı(...)
- ABDÜLLAH BİN EBÎ EVF“radıyallahü anh”: Eshâb-ı kirâmdan, Kûfe şehrinde, en son vefât eden budur. 86 [m. 705] senesinde vefât etdi. 441.
- ABDÜLLAH BİN FAYSALTerkînin torunudur. 1306 [m. 1888] da Vehhâbî emîri idi. Babası Faysal zemânında, 1271 [m. 1854] senesinde, Ummâna karşı harb ederek, vergiye bağlamışdı. Medîne şimâlindeki(...)
- ABDÜLLAH BİN HANZALA“radıyallahü anhümâ”: Ensâr-ı kirâmın büyüklerindendir. Uhud gazâsından bir yıl sonra dünyâya geldi. [63] yaşında Abdüllah bin Zübeyr vak’asında Medînede şehîd oldu. Babası(...)
- ABDÜLLAH BİN KEV“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Tâbi’îndendir. Deve vak’asında Alî “radıyallahü anh”ın yanında idi. 510.
- ABDÜLLAH BİN MAHMÛD“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Mecdeddîn-i Mûsulî denir. Hanefî mezhebi fıkh âlimlerindendir. [599] da tevellüd, 683 [m. 1285] de Vefât etdi. (Muhtâr) ve bunun şerhı olan (İhtiyâr)(...)
- ABDÜLLAH BİN MES’ÛD“radıyallahü anh”: İslâma gelenlerin altıncısıdır. Genç iken îmân etdi. Kur’ân-ı kerîmi ve çok hadîs-i şerîf ezberledi. İki kerre Habeşe ve Medîneye hicret etdi. Bütün gazâlarda(...)
- ABDÜLLAH BİN MUBÂREK“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Tebe’i tâbi’înin büyüklerindendir. Hanefî, hadîs ve fıkh âlimidir. [118] de tevellüd, 181 [m. 797] de vefât etdi. 99, 211, 467, 607, 611.
- ABDÜLLAH BİN MUHAMMED BİTÛŞÎ“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Bağdâd şimâlinde Zûr şehrinde tevellüd ve 1211 [m. 1796] senesinde Basrada vefât etdi. (Hadîkatüs-serâir) kitâbı meşhûrdur.
- ABDÜLLAH BİN ÖMER“radıyallahü anhümâ”: Eshâb-ı kirâmın büyüklerindendir. Hicretden ondört sene önce tevellüd ve 73 [m. 692] senesinde Mekkede vefât etdi. Babası ile birlikde îmân etdi. Çocuk(...)
- ABDÜLLAH BİN SÂLİH“rahmetullahi teâlâ aleyh”: 900. cü sırada, Tâhâ-yı Hakkârî ismine bakınız! “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Seyyid Tâhâ, Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin onbirinci torunudur. Ya’nî(...)
- ABDÜLLAH BİN SELÂM“radıyallahü anh”: Ensâr-ı kirâmın büyüklerindendir. Yehûdî âlimlerinden idi. Fahr-i âlemi “sallallahü aleyhi ve sellem” işitince, yanına gitdi. Bunu, nübüvvet nûru ile tanıyıp,(...)
- ABDÜLLAH BİN SÜ’ÛDSultân ikinci Mahmûd hân zemânında, [1231] de vehhâbî emîri oldu. Ehl-i sünnete çok zulm yapdı. 1233 [m. 1818] de yakalanarak Mısra ve sonra İstanbula getirilip i’dâm edildi.
- ABDÜLLAH BİN TÂHİR“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Me’mûn halîfe zemânında Horâsân vâlîsi idi. Onyedi sene adâlet ile idâre edip, 230 [m. 844] da Nîşâpûrda vefât etdi. 211.
- ABDÜLLAH BİN ZEYD“radıyallahü anhümâ”: Tâbi’înin büyüklerindendir. Ensârdan Zeyd bin Erkamın “radıyallahü anh” oğludur. Babası Zeyd bin Erkam, küçük olduğundan Uhud gazâsına götürülmemiş, diğer(...)
- ABDÜLLAH BİN ZÜBEYR1- “radıyallahü anhümâ”: Aşere-i mübeşşereden olan Zübeyr bin Avvâmın oğludur. Ebû Bekr-i Sıddîkın kızı Esmânın oğludur. Medînede Muhâcirlerden ilk önce dünyâya gelen çocuk budur.(...)
- ABDÜLLAH BOSNEVΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Abdüllah Abdî bin Muhammed, Bayrâmiyye meşâyıhinden olup, 1054 [m. 1645] de Konyada vefât etdi.
- ABDÜLLAH HÂŞİMΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Ürdün Emîri idi. Şerîf Hüseynin oğludur. 1299 [m. 1882] da tevellüd, 1370 [m. 1951] de mescidde şehîd edildi. Yerine oğlu Talâl geçdi ise de, [m. 1953](...)
- ABDÜLLAH İBNİ ABBÂS“radıyallahü anhümâ”: Resûlullahın en küçük amcası olan Abbâsın oğludur. Hicretden üç yıl önce Mekkede tevellüd, 68 [m. 687] de, Tâifde vefât etdi. Uzun boylu, beyâz, güzel(...)
- ABDÜLLAH-İ DÂRİMΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: İkiyüzdokuzuncu [209. cu] sırada, Dârimî ismine bakınız! “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Abdüllah bin Abdürrahmân hâfız Ebû Muhammed, 181 [m. 798] de(...)
- ABDÜLLAH-İ DEHLEVΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Seyyiddir. Babası şâh Abdüllatîf, rü’yâda hazret-i Alînin emri ile adını Alî koymuşdur. Kendisi Gulâm-ı Alî yapdı. Tesavvuf mütehassıslarının(...)
- ABDÜLLAH-İ ENSÂRΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası, Muhammed bin Alîdir. 396 [m. 1005] da Hirâtda tevellüd, 481 [m. 1088] de orada vefât etdi. Şeyh-ül-islâm idi. Hanbelî idi. (Te’arrüf) kitâbına(...)
- ABDÜLLAH-I KURTUBΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: 551. ci sırada Kurtubî ismine bakınız! “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebû Abdüllah Muhammed bin Ahmed, Endülüs âlimlerinin büyüklerindendir. Ensâr-ı(...)
- ABDÜLLAH-İ NESEFÎ717. ci sırada Nesefî ismine bakınız! “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebülberekât Hâfızüddîn Abdüllah bin Ahmed, Hanefî fıkh âlimidir. 710 [m. 1310] da Bağdâdda vefât etdi. (Vâfî) ve(...)
- ABDÜLLAH-İ RÛMΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Yenişehrli Abdüllah efendi, 1130 [m. 1717] da şeyh-ül-islâm oldu. Buğaziçinde Kanlıcada 1156 [m. 1743] senesinde vefât etdi. Kanlıcada, İskender pâşa(...)
- ABDÜLLAH-İ TERCÜMÂN“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Akdenizde Balear adalarının büyüğü olan Mayorka adasında bir hıristiyanın tek çocuğudur. Asl ismi Anselmo Turmeda olup bir İspanyol papası idi.(...)
- ABDÜLLATÎF-I HARPÛTÎ1330 [m. 1912] senesinde İstanbul Dâr-ül-fünûnunda (İlm-i kelâm) mu’allimi [profesörü] idi. (Tenkîh-ul kelâm) adındaki kitâbında, islâm dînini ilm, akl ve fen ile çok güzel(...)
- ABDÜLMECÎD HÂN“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Osmânlı pâdişâhlarının otuzbirincisi ve islâm halîfelerinin doksanaltıncısıdır. Sultân ikinci Mahmûdun oğludur. Sekiz oğlundan dördü pâdişâh oldu. 1237(...)
- ABDÜLMESÎHResûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” efendimize süâl sormak için Necrandan gelen hıristiyanların reîsi idi. 369, 370.
- ABDÜLMUTTALİBİsmi Şeybedir. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” efendimizin dedesidir. Kureyş kabîlesinin reîsi idi. Hâşimin oğludur. Amcası Muttalib, Mekkelilere bunu, kölesi olarak(...)
- ABDÜLVEHHÂB-İ ŞA’RÂNΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Aliy-yül-Havâsın talebesidir. 973 [m. 1565] de vefât etdi. Dört mezhebin fıkh bilgilerini anlatan (Mîzân-ül-kübrâ) kitâbı iki cilddir. [1275] de Mısrda(...)
- ABDÜRRAHÎMTütün içmenin günâh olmadıgını bildirmisdir. 639.
- ABDÜRRAHÎM SEMERKANDΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebû Bekr-i İmâdînin oğlu olup, Mergınânî, Fergânî ve Semerkandî lakabları ile meşhûrdur. Hanefî fıkh âlimidir. (Hidâye) kitâbının sâhibi olan(...)
- ABDÜRRAHMÂN“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Zebid müftîsi idi. Seyyiddir. (Vehhâbîleri Reddiyye)si çok kıymetlidir. 454.
- ABDÜRRAHMÂN BİN AVF“radıyallahü anh”: Abd-i Avf bin Hars bin Zühre bin Kusay torunudur. Eshâb-ı kirâmın büyüklerinden ve aşere-i mübeşşeredendir. Önce îmân eden sekiz kişiden biridir. Uzun boylu,(...)
- ABDÜRRAHMÂN BİN EBÛ BEKR“radıyallahü anhümâ”: Babası, dedesi ve oğlu hep Eshâbdandırlar. Bedr ve Uhudda düşman ordusunda idi. Hudeybiyede müslimân oldu. Yemâme cenginde çok kahramânlık etdi. Yedi kâfiri(...)
- ABDÜRRAHMÂN BİN MUHAMMED“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Gelibolulu Süleymân efendinin torunudur. Şeyhîzâde denir. Dâmâd adı ile meşhûrdur. Rumeli kâdî-askeri idi. Şeyh-ül-islâmın dâmâdı idi. 1078 [m. 1668](...)
- ABDÜRRAHMÂN CEVZΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Alîdir. Hanbelî fıkh âlimidir. [508] de tevellüd, 597 [m. 1202] de Bağdâdda vefât etdi. Ebülferec ibni Cevzî adı ile meşhûrdur. Tefsîr, hadîs ve(...)
- ABDÜRRAHMÂN İMÂDΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Muhammed Imâd-üd-dîndir. Şâm müftîsi idi. 978 [m. 1571] de tevellüd, 1051 [m. 1641] de vefât etdi. Hanefî fıkh âlimlerindendir. (El-hediyye(...)
- ABDÜRREZZAK KÂŞÎTesavvuf ve fıkh âlimidir. Tefsîr, Füsûs şerhı ve kıymetli eserleri vardır. 730 da vefât etdi.
- ADAM SMİTHİngiliz iktisâdcısıdır. 1135 [m. 1723] de İskoçyada tevellüd, 1214 [m. 1799] de vefât etdi. Yirmibir yaşında iken Glaskow üniversitesine mantık profesörü oldu. [m. 1759] da(...)
- ADDÂS“radıyallahü anh”: Mekkede Utbe ve Şeybe kâfirlerinin kölesi, Nusaybinli nasrânî idi. Resûlullahı bir görüşde îmân etdi. 353.
- ADNÂNResûlullahın yirmibirinci babasıdır. Alnında Resûlullahın nûru parlıyordu. Hicâzda bulunan arab kabîleleri hep bunun soyundandır. Resûlullahın bundan önceki dedelerinin adı kesin(...)
- AHMED ÂSIM“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ayntablıdır. Seyyiddir. 1235 [m. 1820] de İstanbulda vefât etdi. Üsküdârda Nûh kuyusundadır. Fîrûzâbâdînin arabî (Kâmûs) ve fârisî (Burhân-ı kâtı’)(...)
- AHMED BABAHurûfî babalarındandır. Samatyada hurûfî seyhi olan Halîl babanın çömezi idi. Merdiven köyündeki tekkeyi kurmusdur. 501.
- AHMED BİN ABDÜLLAH“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebû Nu’aym Isfehânî adı ile meşhûrdur. Şâfi’îdir. Hadîs âlimidir. 336 [m. 948] da tevellüd, 430 [m. 1039] da vefât etdi. Kıymetli kitâbları vardır.(...)
- AHMED BİN ATÂULLAH“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Sekizyüzdoksanaltıncı [896] sırada Tâcüddîn-i İskenderî ismine bakınız! “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ahmed bin Muhammed, İbni Atâullah İskenderî adı(...)
- AHMED BİN HANBEL“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hanbelî mezhebinin reîsidir. Dedesi Hanbeldir. 164 senesinde Bağdâdda tevellüd, 241 [m. 855] de orada vefât etdi. Üçyüzbinden fazla hadîs ezberlemişdi.(...)
- AHMED CÂMΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebül-Hasen Ahmed bin Alî Nâmıkî Câmî, büyük âlim ve büyük velîdir. Eshâb-ı kirâmdan Cerîr bin Abdüllah soyundandır. Cerîr “radıyallahü anh”, Resûlullah(...)
- AHMED DAHLÂN“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ahmed bin Seyyid Zeynî Dahlân, Mekkenin müftîsi ve reîs-ül-ulemâsı ve Şâfi’î şeyh-ul-hutebâsı idi. 1231 [m. 1816] de Mekkede tevellüd, 1304 [m. 1886](...)
- AHMED HAMEVΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Muhammed Mekkîdir. Seyyiddir. Hanefî fıkh âlimidir. Mısrda müderris [profesör] idi. 1098 [m. 1686] de vefât etdi. Çok sayıda kitâb yazmışdır.(...)
- AHMED HÂN-1“rahmetullahi teâlâ aleyh”: İslâm halîfelerinin yetmişdokuzuncusu ve Osmânlı pâdişâhlarının ondördüncüsüdür. Binoniki 1012 [m. 1603] de halîfe oldu. 1026 [m. 1617] da, yirmisekiz(...)
- AHMED HÂN-III“rahmetullahi teâlâ aleyh”: İslâm halîfelerinin seksensekizinci ve Osmânlı pâdişâhlarının yirmiüçüncüsüdür. [1084] de tevellüd, 1149 [m. 1736] da vefât etdi. Turhân sultân(...)
- AHMED İBNİ KEMÂL“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Şemseddîn Ahmed efendi, Süleymân efendinin oğludur. Dedesi, Kemâl pâşadır. Kânûnî sultân Süleymân hân zemânında, 932 [m. 1526] den 940 [m. 1534](...)
- AHMED KÂDIYÂNÎHindistânda Pençabda, 1296 [m. 1879] da, ingilizlerin yardımı ile, (Kâdıyâniyye) veyâ (Ahmediyye) adında yeni bir din kurdu. Peygamber olduğunu söyledi. İstanbulda ofset baskısı(...)
- AHMED NA’ÎM EFENDİMustafâ Zihnî pâşanın oğludur. Babanzâde adı ile meşhûrdur. 1290 [m. 1872] da tevellüd, 14 Ağustos 1352 [m. 1934] de kalb sektesinden vefât etdi. Edirnekapıdadır. Galataserây(...)
- AHMED RIF’Γrahmetullahi teâlâ aleyh”: Ebül Abbâs Ahmed bin Ebül Hüseyn Alî, seyyiddir. Evliyânın büyüklerindendir. Basra civârında [512] de tevellüd, 578 [m. 1183] de Mısrda vefât etdi.(...)
- AHMED SA’ÎD-İ FÂRÛKΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Ahmed Sa’îd ibni Ebî Sa’îd bin Safî bin Azîz bin Muhammed Îsâ bin muhtesib-ül-ümme şeyh Seyfeddîn-i Fârûkî Serhendî “rahmetullahi aleyhim”, hicretin(...)
- AHMED-İ BEDEVΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Alî efendidir. Şerîflerdendir. 596 [m. 1199] da Fasda tevellüd, 675 [m. 1276] de Mısrda Tantada vefât etdi. Yüzüne peçe örterdi. (Câmi’u(...)
- AHMED-İ BEZZÂR“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Amrdır. Hadîs âlimlerindendir. 292 [m. 905] de Remle kasabasında vefât etdi. (Müsned) kitâbı meşhûrdur. 340, 424.
- AHMED-İ YEKDEST“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Dokuzyüzaltmışsekizinci [968] sırada, Yekdest ismine bakınız! “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ahmed Yekdest Cüryânî, Buhârânın Cüryân kasabasında tevellüd(...)
- AHMED-İ ZERRÛK“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Şihâbüddîn Ahmed bin Ahmed Fâsî, 846 [m. 1442] da Trablus-garbda tevellüd, 899 [m. 1493] da orada vefât etdi. Mâlikî fıkh âlimi ve tesavvuf(...)
- AHMED-İ ZEYNΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Seksenikinci [82] sayıda Ahmed Dahlân ismine bakınız! “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Ahmed bin Seyyid Zeynî Dahlân, Mekkenin müftîsi ve reîs-ül-ulemâsı(...)
- AKKERMÂNΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed bin Mustafâ 1174 [m. 1760] de Mekke-i mükerremede kâdî iken vefât etdi. Akkermân, Karadeniz sâhilinde Dinyester nehri yakınındadır. Çok kitâb(...)
- AKRİME(yâhud İkrime) “radıyallahü anh”: Resûlullahın en büyük düşmanı olan Ebû Cehlin oğludur. Önceden, babası gibi düşman idi. Mekke feth edildiği gün öldürülmesi emr olunan sekiz(...)
- AKŞEMSEDDÎN“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed bin Hamza, Şihâbüddîn-i Sühreverdî neslindendir. Şâmda tevellüd etmişdir. Hâcı Bayram-ı velînin halîfesi olup, Göynükde yerleşdi. İstanbulun(...)
- ALÂ’ÜDDÎN-İ ATTÂRMuhammed bin Muhammed Buhârî, Muhammed Behâüddîn-i Buhârî hazretlerinin dâmâdı ve talebesi idi. Zemânının kutb-i irşâdı idi. Buhâranın Cağanyân nâhiyesinde sekizyüziki 802 [m.(...)
- ALÂ’ÜDDÎN-İ BAĞDÂDΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Alî bin Muhammed, Şâfi’î fıkh ve tefsîr âlimidir. [678] de Bağdâdda tevellüd, 741 [m. 1340] senesinde Halebde vefât etdi. (Hâzin) tefsîrini yazmışdır. 418.
- ALÂ’ÜDDÎN-İ HASKEFÎMuhammed bin Alî, [1021] de Haskefde tevellüd, 1088 [m. 1677] de vefât etdi. Şâm müftîsi idi. (Dürr-ül-muhtâr) kitâbına İbni Âbidîn, Burhâneddîn İbrâhîm bin Mustafâ Halebî ve(...)
- ALÂÜDDEVLE“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Rükneddîn Ahmed, Semnân pâdişâhının oğludur. Tesavvufa intisâb etdi. Kübreviyye tarîkatinde kemâle geldi. 659 [m. 1260] da Semnânda tevellüd, 736 [m.(...)
- ALB ARSLAN“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Muhammed bin Dâvüd 425 [m. 1033] de tevellüd etdi. Selçûkî sultânlarının ikincisidir. 455 [m. 1063] de amcası Tuğrul beğ vefât edince, tahta çıkdı.(...)
- ALEKSANDRUSMîlâdın [325]. ci senesinde büyük Kostantinin İznikde topladığı üçyüzonsekiz papasın başkanı idi. İskenderiyye patrîki idi. [Bu ism, (Fâideli Bilgiler) kitâbındadır.]
- ALΓradıyallahü anh”: Resûlullahın amcası olan Ebû Tâlibin oğlu idi. İslâm halîfelerinin ve Cennetle müjdelenen on kişinin dördüncüsüdür. Resûlullahın dâmâdıdır. Ehl-i beytin(...)
- ALÎ BİN AHMED HÎTÎ(Seyf-ül-bâtir li-rikâbişşî’at-i verrâfıda-til-kevâfir) kitâbı çok kıymetlidir. Bu kitâbı 1025 [m. 1616] da İstanbulda yazmışdır.
- ALÎ BİN EMRULLAH“rahmetullahi teâlâ aleyh”: 916 [m. 1509] da tevellüd, 979 [m. 1571] da Edirnede vefât etdi. (Ahlâk-ı Alâî) kitâbını yazdı. Tefsîr, kelâm ve fıkh şerhleri de vardır. 758.
- ALÎ BİN HÜSEYN“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Hüseyn vâ’ız-ı Kâşifînin oğludur. Fahrüddîn ve Safî ismleri ile meşhûrdur. 867 [m. 1462] de tevellüd ve 939 [m. 1533] senesinde Hirâtda vefât etdi.(...)
- ALÎ BİN İSMÂ’ÎL“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Alâüddîn Konevî olup, [668] de tevellüd ve 729 [m. 1329] da vefât etdi. Şâfi’î fıkh âlimidir. Mısrda ders verdi. Şâmda kâdîlık yapdı. (El a’lâm(...)
- ALÎ BİN MA’BED“rahmetullahi teâlâ aleyh”: İmâm-ı Muhammedin talebesidir. Onun (Câmi’ul-kebîr) ve (Câmi’üs-sagîr) kitâblarını rivâyet etmişdir. Mervden Mısra geldi. 218 [m. 833] Ramezânında(...)
- ALÎ BİN YÛSÜFNûreddîn 741 [m. 1340] senesinde vefât etdi.
- ALÎ CÜRCÂNΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Abdül’azîzdir. 392 [m. 1001] senesinde Cürcânda vefât etdi. Şâfi’î fıkh ve tefsîr âlimidir. Rey şehrinde kâdî idi. 375.
- ALÎ ECHÜRΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: İkiyüzdoksanbirinci [291] sırada, Echürî Alî ismine bakınız! 398, 629, 632, 633, 639, 998. “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Mısrdaki Mâlikî âlimlerinin(...)
- ALÎ EFENDİ“Çatalcalı” “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Osmânlı Şeyh-ül-islâmlarının kırküçüncüsüdür. 1041 de Çatalcada doğdu. Dördüncü Muhammed hân zemânında, 1084 [m. 1673] de Şeyh-ül-islâm(...)
- ALÎ HAYDAR BEĞAhiskalı hoca Emîn efendi zâde, temyîz mahkemesi a’zâlığında ve başkanlığında, fetvâhâne-i âlî emînliğinde ve adliye nezâretinde bulunmuşdur. Dâr-ül-fünûn hukûk fakültesinde ve(...)
- ALÎ HULLÎBabası Hasendir. [601] de vefât etdi. 418.
- ALÎ KUŞCU“rahmetullahi aleyh”: Alâüddîn bin Muhammed, Semerkandda Ulug beğin doğancı başısı idi. İstanbula geldi. Ayasofya medresesine müderris oldu. Akâid ve astronomi kitâbları vardır.(...)
- ALÎ RÂMİTENΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: İslâm âlimlerinin büyüklerindendir. (Hâce azîzân) ve (Pîr-i nessâc) ismleri ile meşhûrdur. Mahmûd-i İncîr-fagnevînin talebesidir. Dokumacılık yapardı.(...)
- ALÎ RIZÂYediyüzyetmişikinci [772] sırada Rızâ ismine bakınız! “rahmetullahi teâlâ aleyh”: Oniki imâmın sekizincisidir. İmâm-ı Mûsâ Kâzımın oğlu ve Muhammed Cevâd Takînin babasıdır. 153(...)
- ALÎ ÛŞÎ“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Osmândır. [569] da (Sirâciyye) fetvâ kitâbını ve ayrıca Ehl-i sünnet i’tikâdını bildiren (Emâlî kasîdesi)ni yazdı. Fergânelidir. 575 [m. 1180](...)
- ALÎ-ÜL-A’LÂHurûfî babalarındandır. Fadlullah-ı Hurûfînin mürîdlerinden idi. Tîmûr hândan kaçıp, Kırşehre geldi. Bektâşî şekline girdi. Bektâşîlik tarîkâtini, islâm düşmanlığı hâline çevirdi.(...)
- ALİYY-ÜL-KÂRÎHirâtlıdır. Babası Muhammeddir. Yazıcılıkla geçinirdi. Çok kitâb terceme ve şerh etdi. (Ehâdîs-ül-mevdû’ât) adındaki kitâbında, sahîh hadîslere mevdû’ demekdedir. İmâm-ı a’zamın(...)
- ALKAMA“rahmetullahi teâlâ aleyh”: Babası Kaysdır. İbrâhîm-i Nehâînin dayısı idi. Abdüllah ibni Mes’ûddan ve Alî ve Âişe “radıyallahü anhüm”den ders almışdır. 62 [m. 681] senesinde vefât(...)
- AMR İBNİ ÂS“radıyallahü anh”: Âs bin Vâil-i Sehmînin oğludur. Eshâb-ı kirâmın meşhûrlarındandır. Hicretin sekizinci [8] senesinde, Mekkenin fethinden altı ay önce, Hâlid bin Velîd ile(...)
- AMR İBNİ LUHAYHicâzda Huzâ’a hükûmetinin reîsi idi. Şâmdaki puta tapınma dînini Mekkeye getirdi. Hicretden bin sene önce öldü. 737.
- ARFECE“radıyallahü anh”: Arfece bin Es’ad Temîmî, Eshâb-ı kirâmdandır. Altın burun takmasına izn verilmişdir. 133, 1090.
- ARİSTOYunan felesoflarındandır. Mîlâddan [384] sene önce doğdu. Babası tabîb idi. Eflâtunun talebesi idi. İskenderin hocası oldu. Sonra, Atinada Lisyonda mekteb yapdı. Onun için(...)
- ARNDYirminci asrın büyük kimyâgerlerindendir. Sultân ikinci Abdülhamîd hân zemânında İstanbul Dâr-ül-fünûnunda, uzun yıllar kimyâ profesörü idi. [m. 1934] de İstanbul üniversitesine(...)
- ARŞİMEDEski yunan fizik ve matematikcisidir. Mîlâddan [278] sene önce, Sicilya adasında doğdu. [212] sene önce öldürüldü. İskenderiyyede Öklidin talebesi idi. Kaldıraclar üzerinde çok(...)
- ARYÜSMîlâdın [270] senesinde doğdu. [336] da öldürüldü. Büyük Kostantinin mîlâdın üçyüzyirmibeşinde [325] İznikde topladığı üçyüzonsekiz [318] papasa karşı, yeni yapılan (İncîl)in(...)
- ATTİLÂ(Kâmûs-ül-a’lâm)da diyor ki, (Orta çağlarda, Avrupayı basan vahşî Hunların reîsi idi. Mîlâdın [432] senesinde idâreyi ele aldı. Çok zâlim ve kan dökücü bir kumandan idi. [451] de(...)
- AYNΓrahmetullahi teâlâ aleyh”: (Buhârî) şârihidir. Bedreddîn Mahmûd bin Ahmeddir. (Hidâye şerhı) ve (Akd-ül-cümân) adındaki ondokuz cild târîhi ve (Keşf-ül-lisân) adındaki İbni Hişâm(...)
- AYNÜLKUDÂT HEMEDÂNÎSôfiyyedendir. İmâm-ı Gazâlî ile sohbet etmişdir. 533 [m. 1138] de vefât etdi.