42 — İmâm-ı Muhammed Birgivînin “rahmetullahi teâlâ aleyh” (Tarîkat-i Muhammediyye)kitâbında ve bu kitâbın şerhleri olan (Berîka) ve (Hadîka) kitâblarında diyor ki: (İmâm-ı Buhârînin ve imâm-ı Müslimin bildirdikleri hadîs-i şerîfde, (Elbet bir zemân gelecek ki, benim ümmetim, İsrâîl oğulları, [ya’nî yehûdîler ve hıristiyanlar] gibi olurlar. Bir çift ayakkabının birbirine benzedikleri gibi, onlara çok benzerler. Öyle olur ki, onlardan biri, anası ile zinâ etse, ümmetimden de öyle yapanlar olur. İsrâîl oğulları yetmişiki fırkaya ayrıldı. Benim ümmetim de yetmişüç fırkaya ayrılır. Bunların yetmişikisi bozuk inanışlarından dolayı Cehenneme girecekdir. Yalnız bir fırkası, girmeyecekdir). (O fırka, hangisidir?) denildikde,(Benim ve Eshâbımın yolunda olanlardır) buyuruldu. İsrâîl oğullarının, Mûsâ aleyhisselâmdan sonra yetmişbir,Îsâ aleyhisselâmdan sonra yetmişiki fırkaya ayrılmış oldukları, (Milel ve Nihal) ve(Berîka) kitâblarında yazılıdır. İnanışlarından dolayı Cehenneme girmekden kurtulacak olan bu bir fırkaya, (Ehl-i sünnet vel cemâ’at) mezhebi denir. Yetmişiki fırkadan herbiri, kendisinin Ehl-i sünnet olduğunu söyliyor. Kendisinin Cennete gideceğine inanıyor. Bu iş, söylemekle, sanmakla anlaşılmaz. Sözlerin ve işlerin, âyet-i kerîmelere ve sahîh hadîslere uygun olması ile anlaşılır.

Ehl-i sünnet mezhebi de, (Mâ-türîdî) ve (Eş’arî) olarak ikiye ayrılmış ise de, ikisinin aslı bir olduğundan ve birbirlerini kötülemediklerinden ikisi bir sayılır. Ehl-i sünnet fırkası, ibâdetde ve bütün işlerde dört mezhebe ayrılmışdır. Dördünün îmânı hep bir olduğundan, hepsi bir fırkadır. Bu dört mezheb, âyet-i kerîmelerde ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmemiş olan hükmlerde, birbirlerinden ayrılmışlardır. Hepsi, bu hükmleri anlamak için ictihâd etmiş, çok uğraşmış, başka başka anlamışlardır. Kur’ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde açıkça bildirilmiş olan hükmlerde ayrılıkları yokdur. Böyle, ma’nâları açık ve kat’î olan nasslarda ictihâd yapılmaz. Açıkca bildirilmiyen, inanılacak şeylerde ictihâd ederken, yanılan afv olmaz. Böyle yanılarak, i’tikâdı bozulmuş olan yetmişiki fırkaya (Bid’at sâhibi) veyâ (Dalâlet ehli), ya’nî (Sapık) denir. Fekat, bunlara kâfir denilmez. Dinde açıkca bildirilmiş olan şeylerden bir dânesine bile inanmıyanın îmânı gider. Kâfir olur. Yanlış ictihâd ederek îmânı gidenlere (Mülhid) denir. Yetmişiki sapık fırkadan Bâtınî, Mücessime, Müşebbihe ve Vehhâbîlerden bir kısmının ve ibâhîlerin mülhid oldukları, (Reddülmuhtâr)da ve (Ni’met-i islâm) kitâbında yazılıdır.

Yukarıdaki hadîs-i şerîf gösteriyor ki, bir insan, yâ müslimândır, yâhud kâfirdir. Müslimân da, yâ Ehl-i sünnet mezhebindedir, yâhud, bid’at ehli, ya’nî sapıkdır. Bundan anlaşılıyor ki, Ehl-i sünnet mezhebinde olmıyan, ya’nî mezhebsiz olan kimse, yâ sapıkdır, yâhud kâfirdir.