Mezhebi dünyâya yayıldı. Ellibeş kadar kitâbı vardır. Tefsîri yetmiş cilddir. Mu’tezileye, Hâricîlere ve şî’îlere karşı kitâbları vardır “rahime-hullahü teâlâ”. 18, 21, 79, 89, 204, 223.
80 — EBÜL HASEN-İ HARKÂNÎ: Alî bin Ca’fer zemânının kutbu idi. Bâyezîd-i Bistâmînin rûhâniyyeti ile kemâle geldi. Harkandan Bistâma, hocasının türbesini ziyârete gelirken, yolda bir hatm okurdu. Ebû Alî ibni Sînâ, üstâdını ziyâret için Harkana gelir. Ebül-Hasen ormana gitdiğinden, hâtûnundan sorar. Hâtûnu üstâdın büyüklüğüne inanmadığı için, uygunsuz sözler söyler. İbni Sînâ ormana giderken, üstâdın bir arslana odun yüklemiş, gelmekde olduğunu görür. (Bu ne hâldir?) diye sorunca, (Evimdeki kurdun belâ yükünü taşıdığım için, bu arslan da, bizim yükümüzü çekiyor) buyurur. (Kalblerin en nûrlusu, içinde mahlûk tasası olmıyandır. Ni’metlerin en iyisi, çalışarak kazanılandır. Arkadaşların en iyisi, Allahü teâlâyı hâtırlatandır) buyururdu. Tesavvufu anlatan (Esrâr-ı sülûk) kitâbı vardır. Cesed-i şerîfinin, üstâdının cism-i pâkinden yukarıda bulunması edebsizlik olur diye, kabrinin dahâ derin kazılmasını vasıyyet etmişdi. 425 [m. 1034] yılı, Muharremin onuncu salı günü vefât etdi. (Tezkiret-ül-evliyâ) ve (Reşehât)kitâblarında sözleri ve kerâmetleri uzun anlatılmakdadır “rahimehullahü teâlâ”. 146, 410.
81 — EBÜL HÜSEYN BİN SEM’ÛN: Nâtık-ül-hikme Muhammed, 387 de vefât etdi. 270.
82 — EBÛ MENSÛR MÂ-TÜRÎDÎ: Muhammed bin Mahmûd Mâ-türîdî, Ehl-i sünnetin iki i’tikâd imâmlarından birincisidir. Ehl-i sünneti, mu’tezileye karşı pek mükemmel müdâfe’a etmişdir. Mâveraünnehrde yaşadı. 333 [m. 944] de Semerkandda vefât etdi. Îmân üzerinde çok kitâbı vardır “rahime-hullahü teâlâ”. 90, 92.
83 — EBÛ NU’AYM: Ahmed bin Abdüllah İsfehânî, hadîs ve fıkh âlimi idi. Tesavvufda yüksek derecede bir Velî idi. Hâfız-ı İsfehânî de denir. [Hâfız, hadîs âlimi demekdir.] Çok kitâb yazdı. (Hilye-tül-evliyâ)kitâbındaki hadîs-i şerîfde, (Ho-parlörle okunan ezânın müezzinin sesi olmadığı, bu çalgı sesine (Şeytân ezânı) denildiği) yazılıdır. Bu kitâb, Berlinde basılmışdır. 336 da İsfehânda tevellüd, 430 [m. 1039] da vefât etdi “rahime-hullahü teâlâ”. 30, 255.
84 — EBÛ SA’ÎD RÂZÎ: İsmâ’îl bin Alî bin Hüseyn Râzî, Rey şehrinde, mu’tezile âlimi idi. Râzî, Rey şehrinden demekdir. Çok kitâb yazmışdır. (Elmuvâfekatü beyne ehlibeyti vessahâbe) kitâbı meşhûrdur.