13 — İlm öğrenip de, bunu kullanmamak delilikdir. İlmsiz amel de yanlış olur, kabûl edilmez. Mısra’:

İlm edin ve ibâdetde kusûr etme!

Ateşde sonsuz yanmakdan bu ikisi kurtarır.

Bugün seni günâhdan korumıyan ve ibâdete sevketmiyen ilm, yarın Cehennem ateşinden de korumaz.

İbâdet ederek geçmiş günâhlarını afv etdiremezsen, kıyâmetde elin ve dilin âciz kaldığı zemân, (Yâ Rabbî, bizi geri dünyâya gönder, bütün ömrümüzü ibâdetle geçireceğiz) diyenlerden olursun. Fekat(Ey ahmak! Oradan geldin ya!) cevâbını alıp kalırsın!

14 — Cân-ü gönülden çalışmak, Allahü teâlânın düşmanı olan nefse şiddetle karşı koyup, onu ezmek lâzımdır ve her an kendini mezârda bilip, ona göre hâzırlanmalıdır. Senden evvel gidenler, hep sana, onlara ne zemân ve ne hâlde kavuşacağına bakıyorlar. Aklını başına topla da, oraya sermâyesiz gitme! Ebû Bekr-i Sıddîk “radıyallahü anh” buyurdu ki: İnsanın vücûdu, yâ kuş kafesine benzer ki, açılınca kuş uçup kurtulur veyâ hayvanın ahırına benzer ki, açılınca hayvan yük çekmeğe, zahmete sokulur. Düşün! Bakalım sen bunlardan hangisisin? Kuş kafesi isen, (Rabbine kavuş) sesini işitince uçup yükselirsin. Nitekim hadîs-i şerîfde, (Sa’d bin Muâzın “radıyallahü anh” ölümü sebebiyle arş titredi) buyuruldu. Eğer Allah korusun, ahıra benziyorsan, ya’nî Allahü teâlânın,(Başlarına gelecekleri düşünmediklerinden, hayvanlara benzerler, hattâ dahâ aşağıdırlar)buyurduğu kimselerden isen, hiç şübhe etme ki, hâneden hâviyeye, ya’nî doğru Cehenneme gidersin. Hasen-i Basrî “rahmetullahi aleyh” hazretleri, birgün eline bir bardak soğuk şerbet almışdı. Birdenbire bayılarak bardak elinden düşdü. Kendisine gelince, sebebini sordular. Cehennemde yananların, Cennetdeki arkadaşlarına seslenerek: (İçdiğiniz Cennet sularından bize biraz veriniz)dedikleri hâtırıma geldi, korkudan aklım kaçdı, dedi.

15 — Yalnız ilm kâfî olup, ibâdete lüzûm olmasaydı, her gece sabâha karşı, (Düâ eden, istiyen yok mu? Vereyim. Tevbe eden yok mu? Afv edeyim) buyurulmaz idi. Birgün Peygamberimizin “sallallahü aleyhi ve sellem” huzûrunda sahâbeden Abdüllah ibni Ömeri medh etdiler. (İyi insandır, teheccüd nemâzı, [ya’nî gece nemâzı] kılsaydı, dahâ iyi olurdu) buyurdu. Yine birgün Eshâbdan birine: (Ey… Çok uyuma!.. Geceleri çok uyumak, insanı kıyâmetde muhtâc eder) buyurdu.